Тичмаш дене лӱмын уна семын рисалить лумже protasio меркадо алонсо, испанийысе ме национальный геройжо уло годым другом элын испаний да тудын дене кучедалме шотышто тангер эл ноль завоевание filibusterismo романПосна усталыкышт дене ойыртемалтын, тудын писатель веле огыл лийын, но, фермер, врач, ученый, поэт, изобретатель, скульптор, инженерлан, бухгалтерлан, лингвист, архитектур шинчымашым, вер, экономика, антропологий, iktolohiya, калык, ял озанлык, музык (опытан филиппинский паша вер), кучедалмашын искусство (боевые искусства), eeskrima. Нигӧ дене Пепе, латик йочашт гыч шымше франсиско лумже ризал лийшаш, тудын семын Рисалить-да писын пазар г Кинтос Алехандро Меркадо гат. Франциско, кузе тудо Рисалить-ачам ден г алехандро меркадо пурен, нылымше тукым уныкаже Лама Доминго-пырля, китай сатузо, на другом гыч толыт манын jinjiang, латшымше ий кыдалне Цюаньчжоу.
Инес де ла да шӱргыштыжӧ тиде lamcoбыл ватан китай шке фамилийжым вашталтен филиппинка лупс кӱсменлаш испан hostilidad 'Меркадо' (торгайыше).
Лӱм-влак Ризал шке черетыштыже, мут ышталтме деч 'Ricial але ранчо, кудо гына кучылталтше Франциско (вет тудын-фермер) Нарцисо 1849 ийыште Calaveria указше дене келшышын, губернаторым, молан фамилийжым вашталтен?. Мучаш дене мучашым, франсиско рисалить меркадо тыгак кучылталтеш, тудын спутникше-влак ужалена дене кӱктат шылым маныт.
Г кинтос да писын пазар ава лийшет эргыж Алонсо Лоренцо (Biñan муниципал образований капитан, Laguna да"черной лагуны"кортес испаний гыч, геодезист, католик организацийын членже) и де Brijida Кинтос (палыме еш гыч). Каламба шочын, тыгак илышыштем еш гыч пепе керт nakaaangat из черной лагуны-ялозанлык да шке фазенда.
Акам да изам шкенан вел да латик пачиано эргынамат тидлан пепе.
Ака-шӱжарланат тудын лиеш тергымаш Нарцис, а тазалышкше койын, Лючия, Марий Хосеф, Консепсьон, Тринидад да Соледад.
Ийготышто улшо-влаклан тенденцийым ончыкта искусство эр.
Тудо кум да вич ий ийгот ийыште алфавитым тунем шуктышт", - возен тудо mututong лудмо годым лийын. Родо-тукым сӱретлымаш, скульптур кечывалвел шке кумылын Кандаш ий тудо лийын, кунам тудо почеламут-влакым возаш 'возкалымаш мый, йӧратымаш нерген темым молан шочмо йылме дене (англичан лиеш) да аваже-тиде мемнан икымше туныктышына.
Тиштер тудо туныктышо, умылен да историй-влак ('илыше улам лепене').
Тиде жапыште, тудо икымше гана лийын официальный образований Джустиниано пуа Biñan Акино Круз, черной лагуны. Тидын деч вара тудо манила колта, 1877 ийыште да сымыктыш университетыш тунемаш налаш манын атенео де манила бакалавр степень (уло тудо латкуд ий) да индеш студентше пуртымо, качестве але кугу sobresaliente налын. Умбакыже системым шымлымыж специалист лиеш африкыш да кумдаҥда ateneo экспозиционно джозеф. Март системыште ик курсышто пытареныт да экзаменым сдатленыт тудлан умылтарат 1877 1878 ийыште коло ик ий май тудо колен, вет тудлан уло мо латшым ий, декабрь марте тудо пашам ыштен огыл системе семын умылтарымаш кумло 1881 праваже уло. 1878 ийыште тудо университетыш тунемаш пураш Санто-Томас, медициным шымлен манын, но тудо дискриминаций тыште республикын кече гыч терген. Де мадрид, испаний да рӱдыштӧ медициным шымлен философий шонымаш тудо универсидад подробнее ача-ава тудым пален. 1884 ийыште колен ик пеледыш, 23 ияш ийготышто, медицина да июньышто латиндеш лицензийым пуэн, тудын 1885, 24 ияш, философийыште тудо курсым тунем пытарымеке, тудо ekselente палемдыме.
Тудо больницыште шынык де-Сан-Карлос, но иисус тудлан чарен, парижыште да германийыште вуйлатыме почеш тунемше-влак бекер доктор доктор мане optalmohiya веккерт йымалне отто.
Вет тиде-тудын ыштен, тиде жапыште мо осал, мо тудо коршта, аванала коеш. Этнологий да антропологий обществым кумдан палыме берлин тудын вуйлатыме почеш обществын членже лийын вирхов берлинысе берлинысе patolohistang рудольф. Ик ий гыч тудо лийын xix pinakadokumentadong илыше-влак кокла гыч тудо нерген заметкым (палемдат, нунын кокла гыч южышт-уке гын тудо шкенан шочмо), писатель тидым ышташ йӧсӧ лиеш гынат, тудын биографийже манын ыштыме кокла гыч нуно турло кучылташ йылме. Нотым гыч шкеже шуко нал, кузе касвелыште азийысе культура самырык namumulat. Европо мучко шкеже тудо тыгак, японийыште, АМЕРИКЫШТЕ, Гонконг, илыше ужеш да тидым шотыш лийын тудын ӱдырамашыже.
Тудо европышто, кошташ тӱҥалеш лумже рисалить пропаганде ужам, филиппинец весе дене ушен, кӧмыт йӧратыше реформо.
Тыгак тудо возен шке икымше роман, испаний озаланымыж нерген книгам аспект-влакым колонийысе другом пычкемыш, монах католик рольжо поснак тыште pinagtuonan. Другом Книга чарыме лийын гынат, шуко элыште копийлан шӱдыш. Вет романыште тудо шке аҥысыр яблочко тудо пӧртылаш амал лиеш на другом 1887 полицийыш, газетын пропаганда цель дене кылден. Реформо, утаралташ ок шӱкал другом ризал испанийыште чӱктат.
Тудо таҥасаш ӱжыт йӧн филиппинец, Испаний да филологий факультет испан испан на другом судышто кучен огыл.
1892 ийыште пӧртылеш ризал на другом, вет тудо мом шижеш, мом тунам тудо вашталтмылан эл.
Эсогыл гын, мом тудо ышта, тидлан эҥертен, пашам индийец-влакын. Но тиде шагал, сандене шотлен, испан, мом тудо колташ лӱдыкшӧ амалжат кугу лийын тудын дапитан, минданао отрошто. 1895, йодеш Ризал манам, врач шотышто куба сар кая Тудо йодеш сай, но Katipunan 1896 ий августышто, шочмо велыште филиппинский тыге Бонифачо Андрес, тиде nagrebolusyon. Тӱшка дене нимогай кыл уке гынат, тудым, йӧн насильственный келшен огыл, да казаматыш петырен кучен Рисалить лийын. 30 декабрьыште мер манила 1896 ийыште пуштыныт ризал шымлымашым эртарат, тудын кумло вич ияш лийме годым тошто. Кол кучаш утларак тӱҥалынам испаний да тудым дек кондымо деке ошкылеш оппозиций манме, 1898 ийыште испанийын деч эрыкыш шу.
